Tuesday, May 24, 2011

Die reis na binne...

Ek kan nie glo dit is al die dag na die einde nie. Dit voel of Junie se bymekaarkoms om die draai is. Carl Jung se gedagte “Hurry is not of the Devil; it is the Devil.” kom by my op...en ek sukkel om dit soos ‘n verbygaande skip op die Blue Danube te sien, te erken en te laat verby vaar. In Afrikaans: ek sukkel om stil te word! Met Ronell se beplanning van Formatio het ek gedink dit is wonderlik om ‘n maand aan elke tree (discipline) te spandeer. Nou begin ek wonder of ons nie eerder teen ‘n tempo van ses maande per tree moes stap nie. Party van ons loop mos maar stadiger as ander...

Hoe gaan dit met jou reis? Ek vind vandag troos in die woorde van Dag Hammarskjold “The longest journey is the journey inwards, of him who has chosen his destiny, who has started upon his quest for the source of his being.”  Ons gerbuik in ons werkskontekste woorde die gelaaide woorde soos efficiency & productivity. Die van julle wat nou al op reis gegaan het sonder die vooraf beplande bustoer itinerary sal mos weet dat die woorde soos efficiency & productivity nuwe betekenis kry met ‘n reis sonder die slaafse rotine van toerisme-aantreklikhede. Inteendeel ‘n gesindheid van efficiency & productivity kan jou in ‘n onaangename reisgenoot laat ontaard. Ontdek, ervaar, metamorfose langs hierdie roete van die kontemplatiewe...is meer soos die evolusie van ‘n vis na ‘n amfibie na ‘n likkewaan...dit gebeur oor tyd en wanneer jy jou weer vind is jy ‘n ander wese. Ek verkies egter die woorde van T.S Eliot “We shall not cease from exploration. And the end of all our exploring will be to arrive where we started and know the place for the first time.” Wat ek eintlik wil weet: Hoe gaan dit met jou reis? Moenie my antwoord nie. Spandeer tyd om dit vir jouself te antwoord. Begrawe net eers vir efficiency & productivity voor jy jouself wil begin antwoord...
‘n Gedagte van Richard Foster uit sy Celebration of discipline
Spiritual disciplines: Door to liberation
Superficiality is the curse of our age. The doctrine of instant satisfaction is a primary spiritual problem. The desperate need today is not for a greater number of intelligent people, or gifted people, but for deep people. The classical Disciplines of the spiritual life call us to move beyond the surface living into the depths. They invite us to explore the inner caverns of the spiritual realm.  “As a heart long longs for flowing streams, so long my soul for thee, O God. My soul thirsts for God, for the living God.” (Ps 42:1,2)

Monday, May 16, 2011

The making of rose petal rosaries

Ek het 'n paar jaar gelede aan 'n retraite deelgeneem waar die begeleier 'n Rosary gebruik het waarvan die krale van egte roosblaar krale gemaak is. Dit gee 'n heerlike geur af terwyl dit deur jou vingers glip en die geur van jou gebed bly op jou hande, lank na jy klaar gebid het. Die simboliek van jou gebede is op jou hande en jou gebede het 'n aangename geur help my baie in my denke/geloof oor gebed.
Ek het bietjie rondgekrap en op hierdie resep afgekom vir die maak van roosblaar-krale vir 'n rosary. Die hele organiese proses van skep, van organies, van dooie blare wat aanhou leef...gryp my verbeelding ook aan. Dalk 'n lekker gebedsoefening wat jy selfs saam met jou kinders een Saterdagoggend kan doen. Die link na die webwerf met die resep is http://www.rose-works.com/rose-petal-rosaries.html 

The making of rose petal rosaries is a very ancient craft, and one that many people enjoy both from a craft making perspective and also from a religious faith perspective. This has been particularly true within the Catholic Faith. Apparently, Pope Leo the Tenth gave official sanction for the Catholic Church to use rose petal beads or rosaries! That was in 1520 A.D. Prayer beads made from rose petals have a rich and lengthy history.

Originally there was always 165 beads on a strand and they were made solely of rolled rose petals, which is where the word rosary, derived from "Rosarium" (or rose garden) came from.

The Victorians developed the process with the use of fixatives and binders which made the beads stronger and able to retain their scent for a much longer time. Victorians used these beads for scenting clothes, jewellery and prayer. You and your roses have all the ingredients close at hand, so let's make some rose petal rosaries.

The best roses to use are the older Damask or Apothecary roses. The newer hybrid Tea roses, Floribundas and David Austins don't contain the same amount of oils so the beads made from them lack substance and strong fragrance.

Cut your full blooms in the morning and make sure they are dry. Quality, unblemished blooms, which have not been sprayed, are best. Pick the petals and discard the rest. Cut out the white base of the petal. You will need quite a lot of blooms: a dozen blooms or enough petals to fill a large bowl. Your most fragrant red petals are best but they will turn burgundy/brown or black when the process is complete.

Grind the petals in a food processor with about 1/2 a cup of rose water. (This is often found in specialty grocery stores, especially those selling Indian or Pakistani foods.) Grind this paste for as long as you can stand it! The smaller the petal particles the better. Original recipes suggest grinding for up to three weeks! Rose petal rosary makers of old, had lots of patience.

Now is the time to add fixative and/or binders if you choose to. The fixatives keep the aroma around for a longer time. Binders help hold the pulp of the beads together.  The two major organic fixatives are Gum Benzoin and Ground Orris root. The first is a vanilla smelling resin and the second smells a little like violets. Binding can be improved by adding Guar gum or Gum Arabic: very small amounts in powder form will help you form the shape and make them easier to mould. So where to you buy these strange sounding items? The best thing to do is ask at your local health food store about them or about any local stores that sell exotic herbs. You could of course try an online search.

Now you can cook the ground up leaves, either by microwave(plastic pot) or in an iron pot if you are going to cook on the stove.(not aluminium!) Either way, don't let the mixture dry out, and cook many times. Simmer a couple of times a day for several days. Do not boil.
When the mixture is ready and looking a bit like dark play dough, oil your fingers a little and roll out the mixture into a thin sausage.  Use a plastic mat or cutting board and protect yourself...this dough will stain everything! Cut off small cubes and roll between the fingers to make beads. Pierce with a knitting needle or darning needle and thread on a string so that you can hang them up to dry. Nylon twine works well.

The beads can take up to two weeks to dry properly, during which time you should move them up and down the thread a little, to prevent them sticking to it. Some speed up the drying process by hanging them in the sun and others hang them in a low temperature oven.
Check them daily and move them around, on the string, twice a day. When dry, they can be re-threaded as you desire, and/or polished up with fine sandpaper. Don't coat them with anything such as varnish: you need the aroma to come thru, although some use a very light coating of shellac.

Now you can make up your rose petal rosaries, 165 to a strand, or perhaps a smaller version or even a costume jewellery version, with added stones between. Silver wire can be used for necklaces or ear-rings.

Store them in an airtight container to preserve the scent.
Don't wear them in the rain, but do wear them next to the skin, as body oils help release the smells.

Making rose petal rosaries; a very ancient craft, using the Roses in your garden. Why not try some with your own petals this year.

Wednesday, May 11, 2011

Gebed: We are ready to listen

'n gebed van Walter Brueggemann;

Healing, sovereign God,
     overmatch our resistant ears
     with your transforming speech.
Penetrate our jadedness and fatigue.
Touch our yearnings by your words.
Through your out-loudness, draw us closer to you.
We are ready to listen.
Amen

Ikoon: Christ Pantocrator

Ek deel die ontdekking oor die ikoon Christ Pontocrator. Indien jy meer wil lees volg gerus die skakel na
http://en.wikipedia.org/wiki/Christ_Pantocrator waar ek hierdie brokkie geleen het. Soos die tyd dit toelaat stuur ek dalk meer gereeld enige ontdekkings. Hierdie ikoon lê my persoonlik na aan die hart aangesien ek die klooster daar aan die voet van Sinai besoek het en kon deelhê aan 'n Mass (waarvan ek nie 'n woord verstaan het nie en daarom het die prentjies en rituele en kniel-gebede baie beteken). Wat my nog altyd van die ikoon opgeval het is die twee helftes van die gesig wat verskil. Lees hier om die betekenis te verstaan.


Gedagtes waaroor jy dalk kan mediteer/bid/reflekteer terwyl jy na hierdie ikoon kyk, is dalk:· Jesus se Godheid-Mensheid
· Jesus die orator en onderwyser – hoe gewillig is jy om na Hom te luister?
· Hoe leerbaar is jy?




The oldest known icon of Christ Pantocrator, encaustic on panel (Saint Catherine's Monastery, Mount Sinai). The two different facial expressions on either side emphasize Christ's dual nature as fully God and fully human.

The iconic image of Christ Pantocrator was one of the first images of Christ developed in the Early Christian Church and remains a central icon of the Eastern Orthodox Church. In the half-length image, Christ holds the New Testament in his left hand and makes the gesture of teaching or of blessing with his right.

The oldest known surviving example of the icon of Christ Pantocrator was painted in encaustic on panel in the sixth or seventh century, and survived the period of destruction of images during the Iconoclastic disputes that twice racked the Eastern church, 726 to 787 and 814 to 842, by being preserved in the remote desert of the Sinai, in Saint Catherine's Monastery. The gessoed panel, finely painted using a wax medium on a wooden panel, had been coarsely overpainted around the face and hands at some time around the thirteenth century. It was only when the overpainting was cleaned in 1962 that the ancient image was revealed to be a very high quality icon, probably produced in Constantinople. The subtlety, immediacy and realism of the image are immediately apparent when the image is compared to any of the more familiar stiffened and hieratic icons — following the same model — that were painted after iconoclasm had been decisively rejected. Christ here is Christ the Teacher: the gesture of Christ's right hand is not the gesture of blessing, but the orator's gesture; the identical gesture is to be seen in a panel from an ivory diptych of an enthroned vice-prefect, a Rufius Probianus, ca 400, of which Peter Brown remarks, "With his hand he makes the 'orator's gesture' which indicates that he is speaking, or that he has the right to speak."

Wednesday, April 20, 2011

GELOOFSGEWOONTES VIR PASE

‘n Lewe sonder rituele is soos ‘n sonsondergang sonder kleur.  Rituele gaan oor ráák-sien:  om te weet dat daar ‘n besondere waardevolle oomblik is wat – herhaaldelik – gevier moet word.  Omdat die waardevolle nooit vergeet mag word nie, skep ons rituele om ons daaraan te herinner.  Rituele het te make met die viering van ‘n Ritme-van-Bekendheid.  Dit laat die deelnemers aan daardie rituele voel, “hier is ek tuis”.  Die ritueel het net betekenis as jy die groter prentjie van die ritueel leer waardeer. 
‘n Ritueel is meer as maar net ‘n gewoonte.  Dit is inderdaad ‘n gewoonte … maar ‘n gewoonte wat ‘n simboliese betekenis kry.  Dalk maar wat St Benedictus ook vir ons wou leer met sy Regula:  gewoontes wat so ingeoefen word, tot dit later deel van ons lewe is, en nie meer gewoonte is nie, maar simboliek.
(Hier het ek skielik ‘n stukkie nostalgie wat dan nou vir my sommer broos laat voel … ‘n voorbeeld van ‘n gewoonte-met-betekenis:  vir jare het ek in Port Elizabeth gebly en my ouers in Welkom.  Wanneer ek huistoe verlang het, het ek altyd gesorg dat ek, laatmiddag-skraps-voor-ses, gebel het.  Die telefoon was in die voorportaal, my ma sou soms al by die telefoon sit, wetend dat ek gaan bel.  Al ditjies-datjies-rig, en dan gebeur die groot oomblik:  presies om 6 sou die groot ou “Grand Pa” klok sy ou wysie uitbeur.  Ses slae word afgeslaan.  En dan die onverklaarbare misterie:  as die klok klaar geslaan het, het die hadida’s geskreeu.  Sowaar!   Vandag nog, waar ek ook al ‘n ou regop staanhorlosie hoor, is dit vir my my “ses-uur”.  Elke keer as ek hadida’s hoor, voel ek verlang.  En bel ek.  Want dit is die mense aan wie ek behoort.)
Wat binne die gereformeerde tradisie laat ons voel dat ons “behoort”?  Ons is arm in vergelyking met die ritueelrykheid van die Katolieke of Ortodokse christene.   Die Gereformeerde teologie het ‘n waardevolle bydrae gebring, maar o weë, met ons gereformeerde soberheid het ons onsself van soveel visuele stimilusse gestroop.  Ons het so min gewoontes-gelaai-met-betekenis:  die liturgie moet elke Sondag “verrassend anders” wees (“want netnou doen mense iets uit gewoonte”).  Daar is geen voorgeskrewe rituele nie, nie eers tydens so ‘n ryke tyd soos Lydenstyd nie, want helaas, ons is individualiste, ons word nie maklik voorgeskryf nie.
So lees ek dat Katolieke christene, vandat hulle 14 jaar oud is, tydens Lydenstyd al 7 Vrydae vas (per implikasie ‘n vleislose dieët volg).  Goeie Vrydag is, dwarsdeur die eeue, gesien as ‘n dag van vas.  ‘n Dag wat in stilte deurgebring moes word.  Die Goeie Vrydag-vas is gebreek met ‘n gemeenskaplike ete.  Enkellopendes, weduwees, wewenaars; bejaardes, kind en kraai is na gesinne genooi … niemand eet alleen nie.   Want die Storie van die Kruis, is die Storie van die Kerk, is die Storie van Gemeenskap.  Wat ‘n ritueel!
Watter rituele volg jy (en jou gesin, dalk) in hierdie tyd?  Iets wat jaar na jaar gedoen word, nie omdat dit net ‘n gewoonte is nie, maar omdat dit ‘n gewoonte-met-betekenis is.  Volg ek so ‘n ritueel?  Ja, tog wel.  Jaar na jaar, in Heilige Week, luister ek, aand na aand, na een volle Requiem – met die Duitse en Latynse teks wat woord vir woord gevolg (en soms selfs met ‘n woordeboek aangevul moet word).  Verlede jaar was dit Brahms se Duitse Requiem. Oor en oor en oor.  Hierdie jaar is dit Gardener s’n.  Swaar, donker moeilike musiek.  Soos wat Lydenstyd is!  Maar as ek deur die res van die jaar ooit die musiek oor Classic FM hoor, dan “voel” ek Paasfees.   Ek lees jaar na jaar een spesifieke boek … dieselfde boek … weer van voor tot agter.  Dit is my “Paasfees-boek”.   En ek gaan dit doen tot ek nie meer ‘n boek kan vashou nie.  As ek deur die loop van die jaar bemoediging nodig het, haal ek soms die boek uit my boekrak.  Nie om te lees nie.  Om vas te hou.  Al is die boek al voos vasgehou.  ‘n Gewoonte-met-betekenis vir tye wanneer die “betekenis-van-my-lewe” vol vraagtekens is.
En nou vra ek jou:  hoe vier jy Pase?  Wat is jou Paas-Regula Ek sal graag wil hoor.  Dalk het jy ‘n ritueel wat aansteeklik is dat ander jou daarin wil na-doen.  Vertel ons…

Friday, April 15, 2011

EENVOUD: OM TE LAAT GAAN

Om ‘n lewe van eenvoud te leef, impliseer dat ‘n mens dinge moet laat gaan.  Dit is nie net ons vashou aan ons besittings, wat moet laat gaan nie, dit is ook ons idée dat wat ons besit óns s’n is, wat ons moet laat vaar.

So stuur iemand vir my die volgende meditasie aan, wat heel gepas is by geloofsdissiplines van “Dankbaarheid; Vas; Eenvoud”.

Om te laat gaan ...
  
Daar word vertel dat, terwyl hy besig was om die Skrif te lees, die woestynvader, Antonie, tot die oortuiging gekom het dat hy alles wat hy besit, moet verkoop en na die woestyn toe moet gaan en God moet soek.

Om na ‘die woestyn’ toe te gaan, beteken dikwels opoffering. Dit beteken dat jy ‘n klomp dinge sal agterlaat, of dit doodgewoon sal laat gaan. Jesus het dit meermale van sy dissipels gevra, of van mense wat Hy geroep het om Hom te volg. Of dit nou nette was, of bote, huise, families, …

Soms het Hy hulle gevra om vir ‘n spesifieke tydperk van hulle lewens hierdie opoffering te maak, en soms was dit ‘n permanente ‘afsien-van’ of ‘laat-gaan’. By geleentheid het Jesus van sy dissipels gevra dat hulle hul bekommernisse en besorgdhede met betrekking tot kos en klere moet laat gaan (Matteus 6:25-33). By ‘n ander geleentheid het Hy hulle gevra om hul verknogdheid aan hulle reputasie en status te laat gaan  (Lukas 6:22-23). Die moeilikste van alles was egter toe Jesus van hulle vra om hulleself prys te gee, “hulleself te verloën, hulle kruis op te neem, en Hom te volg” (Markus 8:34).

Die vermoë om dit waarop jy jou lewe tot dusver gebou het, te laat gaan, is ‘n vereiste om ‘n volgeling van Jesus te wees. In die Christelike tradisie word daarna verwys as ‘om rein van hart te wees’. Dit beteken dat jy jouself ondubbelsinnig en algeheel aan God toewy. Jy het niks anders in jou hart as net God nie.

Ons ego word so maklik gevorm deur mense of dinge. Dit word so maklik verknog aan tye of plekke of reputasie, status, beroep, selfs bedieninge, idees, suksesse. Dit word die kettings wat ons bind, en wat ons weerhou daarvan om Jesus te kan volg.

Friday, April 8, 2011

Wanneer die alledaagse die besondere word.

Ek het toevallig vanoggend ‘n opmerking teenoor kollega, Pieter, gemaak waaroor ek sal moet nadink:  As ek dan die ‘Formatio’-kursus vir 2011 ontwikkel het, bloot vir die geestelike ontwaking wat ek daardeur ervaar, dan skuld ek al my ‘Formatio’-vriende ‘n groot geskenk”. 
Dit is werklik hoe ek voel:  as júlle ingeskryf het vir ‘n kursus … wat my dwing om weekliks baie hieroor te lees… en wat my, deur die baie leeswerk, by ‘n spirituele verdieping bry, dan speel julle, elkeen, ‘n groot rol in my eie geestelike storie.  Dalk is dit van almal van ons waar:  méér mense speel ‘n rol in ons lewenstorie as wie ons erkenning voor gee.
Om te dink dat mense wat eeue voor ons geleef het, ons - wat na hulle kom – se lewens so kan raak!  Die bronne wat geloofsversterkend inwerk op ons lewe is legio!
Só laai ek die kleine juweelboekie van ene Lauren Winner op my kindle af:  Mudhouse Sabbath.  Nóg een van die vele boeke wat ek maandeliks aankoop om my voor te berei vir die geloofsdissiplines.  Verlede Vrydagmiddag sit-lê ek op die bed, verslind omtrent elke bladsy.  Dit wat ek in die bladsye lees, dwing my om twee vriendinne te bel:  “kom eet vanaand by my”.  Hoekom?  Want die Sabbat word nie alleen deurgebring nie!  So eenvoudig soos dit!
Soms het ‘n mens stilte en afsondering meer nodig, sodat jy juis, daarna, kan opstaan en die telefoon oplig:  ek nooi jou in my lewe in.  Stilte en afsondering, ook die sabbatsviering (wat die simbool van afsondering is) word die brug wat ons weer help om ons lewe met ander mense te vul.
Hierdie vrou se eenvoudige skryfstyl roer my siel.  Sy maak van elke ding in haar dag ‘n geestelike dissipline.  So word die enkele psalm wat sy lees (en bokant haar voordeur op die kosyn plak) byvoorbeeld die stimulus vir ‘n geestelike ervaring:  “…making Christian space out of an ordinary apartment.” 
Alles wat ons deur Formatio leer het dit as die doelwit:  om van die alledaagse ‘n besondere te maak.  En om daardie ruimte so te leef dat dit die karakter dra van leef-in-die-teenwoordgheid-van-God.
Jy sluit hierdie naweek af met die “laaste” nadenke oor die geloofsdissiplines van stilte, afsondering en Sabbatsviering.  Mag dit vir jou dan, hierdie naweek ook wees:  “this is the beginning of making Christian space out of (the) ordinary …”.